De bijeenkomst Blooming Cities op 3 april 2014 georganiseerd door Innovatiemotor Greenport Aalsmeer in samenwerking met Amsterdam Economic Board en Pakhuis de Zwijger was een vruchtbare ontmoeting van twee culturen die elkaar overduidelijk de laatste jaren te weinig hadden gezien. Een beetje gechargeerd was het een ontmoeting tussen de stadsbewoner die nauwelijks nog weet waar zijn eten vandaan komt en ineens vol verwondering sla ziet groeien in zijn balkonmoestuintje en de glastuinbouwer die daar met opgetrokken wenkbrauwen naar kijkt en zich afvraagt waar die nu mee bezig zijn. Het was de bedoeling van de avond dat de expertise van de tuinbouwsector gekoppeld zou worden aan de ideeën en problemen van de stad.
Vertegenwoordigers van twee culturen
De avond werd geopend door Philip van Traa, die dit aspect van de ontmoeting gelijk benoemde: de tuinbouw die constant innoveert op prijs en productie, maar ondertussen de link mist met wat er in de grote steden om de hoek gebeurt: de vraag om biologisch voedsel, lokaal geproduceerd, herkenbaar, echt en met een verhaal. Hij ontwikkelt allemaal laagdrempelige en innovatieve projecten die deze ontmoeting als het ware faciliteren.
Henk Westerhof van Anthos was een vertegenwoordiger van de tuinbouwwereld en die keek heel anders naar de factoren die een vruchtbare ontmoeting zouden kunnen bewerkstelligen. Hij vertelde over de Floriade 2022 die over de groene stad zal gaan en hoe groen in de stad de natuur en de land- en tuinbouwsector dichter bij de mensen zullen brengen. In Londen bijvoorbeeld worden grote groene stadsprojecten ontwikkeld, in Taipei ook. Hier ziet hij vooral dat de gemeentes verbaal allemaal heel enthousiast zijn over groen, maar ondertussen bezuinigen op het onderhoud van het groen in hun eigen stad.
Het 5e seizoen, het binnenklimaat
Ontwerper van de publieke ruimte Ester van de Wiel bracht echt nieuwe gedachten over landschappen. Zij opperde dat we in de stad een 5e seizoen kennen: het binnenklimaat. Het is in dit klimaat altijd 20 graden en het waait er nooit. Ze liet ook zien dat stadslandbouw in essentie een crisisfenomeen is, maar dat het in tegenstelling tot bijvoorbeeld de stadslandbouw tijdens de tweede wereldoorlog nu niet letterlijk over het voedsel, of voedselschaarste zelf gaat, maar over de crisis of zoektocht naar gemeenschapszin en waarde.
Eén van de leukste projecten waarin je haar verrassende manier van denken terug zag was desktoop, dat zij samen met Nienke Sybrandy heeft ontwikkeld: hier zie je een verlaten kantoor inclusief bureaus waarin groenten worden gekweekt.
foto van www.nsybrandy.nl, 2012
Volop high tech groene innovatie in de glasbouw
Peter Oei van SIGN liet een aantal inspirerende stadsvernieuwingsprojecten zien waarin glas of de tuinbouw of combinaties ervan grote rollen speelden maar waarin het klassieke telen of produceren óf afwezig was óf een maatschappelijke component gekregen had. Denk aan het weer tot leven brengen van droevige industrieterreinen, of het opslaan van warmte uit datacenters om die in kassen te gebruiken. Hij nodigde de sector nadrukkelijk uit om minder in hokjes te denken, meer na te denken over duurzaamheid, maatschappelijke vraagstukken en beleving.
Een mooi voorbeeld was Greennest. Dit is een gebouwidee dat enthousiast is onthaald door de gemeente Amsterdam, maar nog op zoek is naar investeerders. Het biedt een combinatie van beleving en hotel, aan de rand van een nu droevig kantorenpark, dat wel overal dichtbij ligt. Dit gebouw draagt in zijn eentje bij aan de oplossing van meerdere maatschappelijke vraagstukken: hoe vernieuwen we bestaande bebouwing, hoe huisvesten we onze toeristen en bieden we ze beleving en hoe vergroenen we de stedelijke omgeving.
Ook de Polydome is het bekijken waard. Dit concept gaat wel letterlijk over tuinbouw, maar hier worden meerdere soorten tegelijkertijd in een polycultuur gekweekt en de polydome hoeft ook niet per se in het Westland te staan.
Op weg naar een gezonde omgeving op alle niveau’s
Gaston Remmers, lector eco-effectief ondernemen in een stedelijke omgeving en oprichter van Bureau Buitenkans belichtte de vraag hoe we op weg kunnen gaan naar effectieve samenlevingen bijna filosofisch. Hij startte met te stellen dat alle landbouwinnovaties vanaf de jaren 60/70 reacties waren op de dominante landbouwcultuur. Nog steeds is de biologische landbouw zelf vrij marginaal, maar het gedachtegoed heeft inmiddels de hele sector fundamenteel gewijzigd. Ditzelfde kun je nu zeggen over de ontwikkeling van de stadslandbouw en stadstuinbouw.
We hebben professionele rollen en informele rollen. Hij had ontdekt dat hij in de informele rol veel gepassioneerder was dan andersom. Als ouder, als patiënt wil hij bijvoorbeeld gezond eten en geen voedsel waar hij ziek van wordt. Die energie moeten we van hem ook naar onze professionele rollen brengen.
Hij gaf ons een aantal trends mee waarvan de koppeling van voedsel aan gezondheidszorg de meest interessante was. Hij vertelde dat sinds de Maartenskliniek biologisch voedsel aan haar patienten geeft, patienten eerder naar huis kunnen en dat goed voedsel dus bespaart op zorgkosten. Hij ging zelfs nog verder. Zoals er nu medicijnen op maat worden ontwikkeld, zo kan er ook voedsel op maat ontwikkeld worden. Hiermee wordt voedsel dus letterlijk een onderdeel van het genezend aspect van de zorg.
Gaat het nu alleen over voedsel?
De ontmoeting tussen de twee werelden leek heel aardig te ontstaan. Wat ons opviel was dat vooral de stad vragen had en dat het gros van die vragen over voedsel, moestuinen en het inrichten van gebieden voor stadslandbouw ging.
Dagpresentator Natasja van den Berg vroeg zich dus aan het aan het eind van de avond hardop af: is de sierteeltsector voldoende aan bod geweest? Maar dat is niet de vraag die wij vinden dat gesteld had moeten worden. Wij misten de discussie over de vergroening van de stedelijke leefomgeving. Het complete klimaat-, regenwaterafvoer- en luchtverontreinigingsvraagstuk bleef vrijwel geheel buiten beeld. En dat is opvallend op een dag dat de smog zichtbaar boven de stad hing. Mooi onderwerp voor een volgende Blooming Healthy City waar wellicht naast ondernemers ook het bestuur of de politiek aan mee kan doen.
Artist impression van Greennest Hotel
