Van oktober 2014 tot de zomervakantie van 2015 deden 10 basisscholen in de gemeente Haarlemmermeer mee aan het project en onderzoek ‘Groene wand in de klas’. Er zijn in totaal 17 groene wanden geplaatst. Bij een viertal daarvan heeft prof.dr. Agnes van den Berg tot in detail onderzocht wat dit nou met en voor de kinderen deed.

De wanden waren door de leerkrachten zelf geselecteerd: niet te groot, niet te klein, lekker makkelijk te plaatsen en relatief eenvoudig te onderhouden. De wanden waren 1.25 meter breed en 2 meter hoog. Onderin bevond zich een grote bak waar telkens voor een week of drie water in gedaan kon worden. De planten zelf waren geselecteerd op hun luchtzuiverende kwaliteiten onder een zo breed mogelijke set van omstandigheden.

De onderzoeksmethode

Agnes van den Berg heeft in vier klaslokalen van twee scholen onderzoek gedaan. Telkens werden twee gelijke klassen met en zonder planten onderzocht.

Het onderzoek bestond uit drie momenten waarop de leerlingen vragenlijsten, concentratie- en vaardigheidstesten invulden. Het eerste moment was voor de plaatsing van de wand, het tweede moment twee maanden na plaatsing en het derde moment vier maanden na plaatsing. Aan het eind van de periode werden alle leerkrachten die een wand in de klas hadden gekregen gevraagd naar hun ervaringen, leermomenten en opmerkingen.

Beleving is de sleutel

Als je het onderzoek leest valt één ding gelijk op: het enthousiasme van de leerlingen voor de wand. Deze grafiek laat dit goed zien. De eerste meting was in december, twee maanden na plaatsing, dan is de nieuwigheid er toch echt wel af, en de tweede in februari, vier maanden nadat de planten in de klas waren geplaatst.

Er waren verschillen tussen beide scholen en tussen klassen binnen scholen, maar ook als je daarvoor corrigeert, zie je nog een ruime voldoende opdoemen voor planten in de klas. En dat terwijl toch ook 50% van de kinderen aangaven dat de klas voller was geworden door de plantenwand.

Geen grote effecten op concentratie en vaardigheid

In een door Fytagoras uitgevoerd onderzoek uit 2011 komt naar voren dat kinderen duidelijk beter presteren als er planten in de klas zijn. In dit onderzoek gaat concentreren wel iets beter in klassen met planten, maar het is niet een enorm groot effect. De reden kan zijn dat de luchtkwaliteit in beide scholen al voor het onderzoek plaatsvond goed te noemen was, en dus dat planten hier op dat punt minder verschil maakten.

Dit zie je ook terug in de effecten op gezondheid, bijvoorbeeld minder luchtwegklachten. Ook op dat punt geeft dit onderzoek vrij geringe effecten en verschillen tussen de klassen met planten en de klassen zonder planten.

De reactie van de leerkrachten is ook veelzeggend. van de 17 scholen die meededen in het onderzoek deden 15 leerkrachtenteams mee met de eind-enquête. Ook van hen kregen plantenwanden een ruime 8.

Conclusies en aanbevelingen

Als je je ogen half dichtknijpt zie je het patroon soms wat helderder. Als we dat bij dit onderzoek doen, dan komen we terecht bij de titel: de wanden die hier zijn geplaatst zijn uitgekozen op gemak, ruimtebesparing en efficiëntie, terwijl het daar, gezien de uitkomsten, helemaal niet over bleek te gaan. Planten maken een klas levendiger, gezelliger en kinderen willen iets met deze planten doen en ze zeker niet meer missen. Dat is wat dit onderzoek overtuigend laat zien. Als je ze in je klas zet, breng ze dan ook met lesprogramma’s en zorgaandacht tot leven. Want dat is wat planten doen: ze brengen de klas tot leven.

Dit onderzoek is onderdeel van het Groene Wand in de Klas project, een initiatief van gemeente Haarlemmermeer, FloraHolland, Greenport Aalsmeer, Stadsregio Amsterdam en Into Green.