Het hoofdkantoor van ABN Amro heeft een nestkast voor slechtvalken, Philips legt vlindertuinen aan en AkzoNobel heeft gierzwaluwkasten. ‘Vergroenen’ is populair onder bedrijven. Het biedt winst op alle fronten en voor alle betrokkenen. Natuurorganisaties staan te popelen om hier specifiek dienstverlening voor te ontwikkelen en zo ontstaan er vruchtbare samenwerkingen met winst voor iedereen.

Uit steeds meer onderzoeken blijkt dat natuur een positief effect heeft op de gezondheid van mensen, en dit komt ook de economie ten goede. Grote bedrijven kiezen er steeds vaker voor hun kantoorterrein weelderig groen en diervriendelijk in te richten.

Agnes van den Berg, hoogleraar natuurbeleving aan de Rijksuniversiteit Groningen, bevestigt dat de economie baat heeft bij groene kantoorterreinen. ‘Een groene omgeving werkt stress reducerend en concentratie verhogend’, zegt ze. ‘Werknemers die uitzicht hebben op een mooie natuurtuin of dagelijks een lunchwandeling maken in die tuin hebben daar aantoonbaar baat bij.’

Waarom een groene omgeving stress reducerend werkt, is nog niet helemaal bekend. ‘Waarschijnlijk komt het door de grillige en gevarieerde vormen van planten en bomen’, zegt Van den Berg. ‘Daar zijn onze ogen evolutionair gezien aan gewend en daardoor werkt het ontspannend. Een door mensen gemaakte stedelijke omgeving is veel rechtlijniger en levert juist lichte stress op. Uit onderzoek blijkt dat alleen al het kijken naar een foto van een natuurlandschap rustgevend werkt.’

Ook planten op de werkplek hebben een positief effect op de productiviteit, volgens Van den Berg. ‘Vooral bij taken die een beroep doen op de creativiteit werkt het stimulerend. Bovendien gaat het ziekteverzuim omlaag.’

Vlindertuinen bij Philips

Philips Nederland speelt slim in op deze nieuwe kennis door de braakliggende percelen rondom hun kantoorgebouwen in te richten als bloemrijke vlindertuinen. Dit jaar werd de zogenoemde ‘Dwaaltuin’ bij de afdeling in Best geopend. Zolang de grond toch niet gebruikt wordt, laat het bedrijf de natuur hier haar gang gaan. Picknicktafels en een gemaaid pad door de ruigte vormen een idyllische lunchplek voor het personeel. Ook bij de afdeling in Drachten wordt een tuin aangelegd.

Dwaaltuin bij vestiging Best van Philips, Albert Vliegenthart/De Vlinderstichting

De Vlinderstichting is de drijvende kracht achter deze bloementuinen. De stichting benadert bedrijven met de vraag of zij hun braakliggende grond willen instrooien met bloemenmengsels. Zo hoopt de Vlinderstichting een stop te zetten op de snelle achteruitgang van het aantal vlindersoorten in Nederland. ‘Zodra een bedrijf wil gaan bouwen kan de natuur zo weer worden opgeruimd’, vertelt Albert Vliegenthart van De Vlinderstichting. ‘In de tussentijd hebben dieren en planten pure winst geboekt. Soms blijft zo’n gebied wel tien of twintig jaar braak liggen.’

De slechtvalken van ABN

Ook ABN Amro draagt bij om de soortenrijkdom rondom het kantoor te versterken. Op de 22^ste verdieping van het hoofdkantoor op de Amsterdamse Zuidas werd een nestkast voor slechtvalken gemonteerd. Dit jaar bracht een paartje voor het tweede jaar op rij jongen groot. ‘Slechtvalken broeden op grote hoogte’, vertelt voorlichter Jeroen van Maarschalkerweerd. ‘En wij hebben één van de hoogste gebouwen in de omgeving.’

Het was de Amsterdamse stadsecoloog Martin Melchers die een aantal jaar geleden bij ABN Amro het verzoek deed om een nestkast op het gebouw te plaatsen. Van Maarschalkerweerd: ‘Nestkasten beheren is natuurlijk niet onze kerntaak, maar wij zagen weinig reden om te weigeren.’

Slechtvalkjong op het dak van het hoofdkantoor van ABN Amro

De slechtvalken van ABN Amro zorgen voor heel wat gespreksstof onder de medewerkers. Via een webcam is het interieur van de kast live te zien op intranet. Ook het ringen van de kuikens is elk jaar weer een ‘happening’. De ontwikkelingen worden door de bankiers op de voet gevolgd. ‘Vorig jaar is één van de jongen uit het nest gevallen en op een richel op de 14^e etage van het gebouw terechtgekomen’, vertelt Maarschalkerweerd. ‘Collega’s hebben hem door een klein raampje diepvrieskuikens gevoerd. Twee weken later was “Frits”, zoals het beestje al snel werd genoemd, weer op krachten gekomen en deed het een tweede vliegpoging. Op Facebook kreeg Frits meer dan 46.000 likes!’

Ook NUON biedt onderdak aan slechtvalken. ‘De schoorsteen van onze centrale is de hoogste in de wijde omgeving’, verklaart woordvoerder Sabine Draaijer van NUON-Amsterdam. ‘Enkele van onze medewerkers, fervente vogelaars, kwamen een paar jaar geleden op het idee daar een nestkast op te hangen. Het leek hen leuk als daar slechtvalken zouden broeden. Wij ondersteunen dit soort initiatieven graag.’

De Gierzwaluwen van Akzonobel

AkzoNobel in Sassenheim liet bij de renovatie van een toren op het fabrieksterrein dertig nestkasten voor gierzwaluwen inmetselen. ‘Een aantal jaar geleden besloot ik eens te kijken wat wij op ons terrein kunnen doen om de biodiversiteit meer kansen te geven’, verklaart facilitair manager Wout Versluis. ‘Ik kwam erachter dat veel van die oplossingen ook nog eens geld besparen. Tegenwoordig maaien we sommige stroken niet meer twintig keer, maar slechts één keer per jaar.’

Versluis hoorde van de Gierzwaluwbescherming dat deze vogels moeite hebben om nestgelegenheid te vinden. Toen de toren op het fabrieksterrein vorig jaar gerenoveerd moest worden, besloot hij kasten in te laten metselen. De Gierzwaluwbescherming leverde betonnen kasten – formaat schoenendoos – en gaf advies over de exacte plaatsing. De verwachting is dat de vogels binnen enkele jaren de nieuwe nestkasten weten te vinden.

De egelsuites van Prorail en Rijkswaterstaat

ProRail en Rijkswaterstaat leggen door heel Nederland faunapassages aan onder en over spoor-, snel- en waterwegen. Ruim 200 knelpunten worden opgelost door middel van natuurbruggen, dassentunnels, boombruggen, looprichels en ecoduikers. Maar ProRail gaat nog een stapje verder en legt naast het spoor ook broeihopen voor ringslangen, reptielenbulten en egelsuites aan. ‘Wij dachten, als we dan toch bezig zijn, kunnen we meteen wat extra maatregelen nemen om de biodiversiteit te stimuleren’, zegt projectmanager Camiel Meijneken. ‘Met een minder steile slootrand maak je de kikkers blij. Met een latje aan de zijwand van een ecoduct, creëren we een plek voor vleermuizen. Ook zetten we bij elke faunapassage een bijenhotel. Dit soort ingrepen kosten weinig geld en kunnen zonder moeite door de aannemer worden meegenomen. Meijneken merkt dat de bijenhotels snel in gebruik worden genomen. Ook zag hij dat een gloednieuw aangelegd ecoduct al de eerste nacht na opening gebruikt was door een ree. ‘Geweldig!’

Bijenhotel bij een faunapassage van het ProRail MJPO-programma

Natuurorganisaties en bedrijfsleven werken samen

Natuurorganisaties staan te springen om samen te werken met het bedrijfsleven. De overkoepelende organisatie IUCN NL praat met de twintig grootste bedrijven van Nederland over vergroening, duurzaamheid en biodiversiteit. Onder de naam ‘Leaders for Nature’ wordt in dit netwerk kennis uitgewisseld, worden pilotprojecten gestart en gezamenlijke doelen gesteld. ‘Steeds meer organisaties zien de waarde van natuur in’, zegt Daan Wensing van IUCN. ‘Toen wij in 2005 met ons programma begonnen was klimaatverandering of het verlies aan biodiversiteit nog geen onderwerp op de agenda. Nu is het besef hoe belangrijk de natuur is er wel degelijk, zeker op het hoogste niveau van het bedrijfsleven. Alle organisaties uit ons netwerk voeren maatregelen uit om hun processen te verduurzamen.’