Hoe kun je (werk)plekken zo ontwerpen en inrichten dat mensen zich er prettig voelen en beter tot hun recht komen? Dat is een vraag die steeds meer organisaties zich stellen. Een belangrijke vraag, want veel mensen brengen een groot deel van hun dag door in gebouwen die niet goed zijn voor hun gezondheid.
Prof Gary Cooper, als gedrags- en omgevingspsycholoog verbonden aan de Universiteit van Lancaster, deed op verzoek van tapijtfabrikant Interface grootschalig omgevings- en arbeidspsychologisch onderzoek en combineerde dit met ervaringen vanuit de praktijk in verschillende landen. Dat levert interessante gegevens op.
Behoefte aan natuur universeel, maar werkplekken zijn niet groen
In 2014 deed Cooper onderzoek naar de relatie tussen menselijk welbevinden en een natuurlijke omgeving. De aanname daarbij was dat ieder mens behoefte heeft aan verbinding met de natuur. Dit wordt de biofilia hypothese genoemd. Wanneer omgevingen worden ontworpen en ingericht vanuit de behoefte van mensen aan natuurlijk daglicht en uitzicht op groen, en daarbij natuurlijke materialen en patronen worden gebruikt, zal hun gevoel van welbevinden toe- en hun stressniveau afnemen. Dit is in allerlei omgevingen van belang; in kantoren neemt de creativiteit en arbeidsproductiviteit toe en de uitval door ziekte af, in scholen kunnen leerlingen zich beter concentreren en presteren, in zorgcentra voelen mensen zich beter en worden daadwerkelijk sneller beter, en winkels zien hun verkoopprestaties toenemen wanneer het winkelend publiek zich prettig voelt. En thuis voelen mensen zich meer ontspannen.
Cooper keek specifiek naar de werkplek en bevroeg ruim 3000 individuele werknemers uit Engeland, Amerika, De Emiraten, Denemarken, Spanje, Zweden, Frankrijk en Nederland op hun voorkeuren in het kader van biophilic design en de impact die het heeft wanneer met die voorkeuren rekening wordt gehouden.
Bron: Human Spaces Report: Biophilic Design in the Workplace
Belangrijke conclusie uit het onderzoek was dat er vaak te weinig groen, ruimte en natuurlijk licht op de werkplek aanwezig waren. Meer dan 55% van de respondenten had geen uitzicht op groen, 40% geen daglicht op de werkplek, en 7% zelfs geen ramen. De werknemers die werkten in een groene omgeving met natuurlijke elementen en daglicht ondervonden een toename van welbevinden van 13%. De productiviteit ging met 8% omhoog.
Voorkeur verschilt per land en nepnatuur helpt al
Hoewel de behoefte aan natuur universeel is blijken er duidelijke verschillen in voorkeur voor soorten uitzicht, natuurlijke elementen en kleuren op de werkplek. Nederland worden we vooral gelukkig van daglicht, groene buitenruimte en uitzicht op bomen. We worden creatiever van gele, blauwe en witte kleuren op de werkplek. En onze productiviteit gaat omhoog van daglicht en levende groene planten. In Engeland bijvoorbeeld, geldt dat laatste ook, maar is het gebruik van hout,en steen vooral bevordelijk voor het geluk en worden werknemers creatiever van paarse en groene kleuren. In Duitsland maken groene planten weer creatief en zijn stenen materialen goed voor de productiviteit.
Bron: Human Spaces Report: Biophilic Design in the Workplace
Het zal niet in alle gevallen mogelijk zijn om zonder hoge kosten meer natuur of daglicht in te brengen op de werkplek. Daarom werd in het onderzoek ook gekeken of met eenvoudigere maatregelen dezelfde positieve effecten te bereiken zouden zijn als met echt contact met de natuur. Het nabootsen van natuur, bijvoorbeeld door het ophangen van natuurbeelden, bleek inderdaad positieve impact te hebben.
Nu ook wereldwijd inzicht
In april 2015 werd het eerdere onderzoek van Cooper aangevuld met een wereldwijde survey onder nog eens 7600 werknemers in 16 landen in Europa, Azië en Noord en Zuid Amerika die hetzij sterk verstedelijkt zijn of met een sterke toename in verstedelijking te maken hebben. Ongeveer 85 % van de respondenten in het onderzoek werkte in een stedelijke omgeving, en de meesten van hen brachten meer dan 40 uur per week door in de kantooromgeving.
De bevindingen uit het eerdere rapport werden bevestigd. Ook wereldwijd gesproken is er vaak sprake van onvoldoende groen en natuurlijk licht in werkomgevingen.
Bron: Human Spaces Report: Global Research into Biophilic Design
Daarentegen vormen natuurlijk licht, groene planten, een rustige werkplek uitzicht op de zee, en vrolijke kleuren de top 5 van maatregelen die werknemers graag zouden zien.
Bron: Human Spaces Report: Global Research into Biophilic Design
Investeringen in een een meer natuurlijke werkomgeving werpen hun vruchten af. Gemiddeld gezien gaat de arbeidsproductiviteit omhoog met 6% en de creativiteit en het welbevinden elk met 15%. En deze effecten bleken met vrij eenvoudige maatregelen te bereiken; daglicht, het gebruik van kleuren en levende planten, maar ook het nabootsen van natuurlijke situaties via geluid, geur, beelden en materialen doen al wonderen.
Bron: Human Spaces Report: Global Research into Biophilic Design
Hoewel de behoefte aan natuurlijke elementen op de werkplek heel groot is onder werknemers, constateerden de onderzoekers net als in het eerdere onderzoek grote verschillen in voorkeuren voor het soort natuur. Met deze bijna wereldwijde gegevens draagt het onderzoek bij aan de kennis over de effecten van biophilic design en geeft het tegelijkertijd als het ware een blauwdruk voor een natuurlijke, productieve organisatie die recht doet aan de mensen die er werken. Voor een zo groot mogelijk effect, is het daarbij wel zaak de culturele verschillen in voorkeuren voor het soort natuur en natuurlijke elementen te vertalen naar de specifieke werksituaties in verschillende landen.
Al was het alleen uit welbegrepen eigenbelang. Immers, welke organisatie wil geen hoge productiviteit door gelukkige werknemers?
Wil je meer informatie over de effecten van groen in de werkomgeving? Kijk eens op de site van Human Spaces voor rapporten, artikelen en fimpjes.
Ben je geïnteresseerd in de culturele verschillen in voorkeuren voor type natuurlijke werkplek, gerelateerd aan welzijn, creativiteit en productiviteit, kijk dan in bijlage 2 van het rapport.
Wil je weten welke ‘natuurnationaliteit’ jij bezit? Op de site van Human Spaces kun je een testje doen.
